‘Opmerkelijke ik’ (boek)
Een belangrijk uitgangspunt van het boek ‘Opmerkelijke ik’ van Cees Harmsen is dat personal branding niet alleen een psychologisch ontwikkelproces inhoudt, maar ook moet bijdragen aan je loopbaan. Essentie van personal branding is duidelijk te maken wie je bent, waar je voor staat, wat je doet en welke unieke waarde je toevoegt aan anderen (collega’s, opdrachtgevers, etc.). Het gaat erom hoe je mensen aan je weet te binden, aldus Harmsen.
Opmerkelijke ik
In de eerste twee hoofdstukken van Opmerkelijke ik wordt het onderwerp in een kader geplaatst en wordt dieper ingegaan op de psychologie van personal branding. De daarop volgende hoofdstukken gaan in op de verschillende fasen (‘versnellingen’) van de ontwikkeling van een autonoom personal brand. Elk hoofdstuk begint met een uitleg van de versnelling en gaat vervolgens in op de achterliggende psychologie, de juiste mindset, de psychologische capaciteit en sluit af met ‘brandingboosters’. Door het hele boek heen staan nuttige oefeningen en er is zelfs een werkboek van het ‘Opmerkelijke ik‘ te downloaden.
Psychologisch kapitaal
Personal branding is volgens Harmsen een vorm van psychologisch kapitaal. Dit moet je langzaam opbouwen en je neemt het voortdurend met je mee in de verschillende stappen van je loopbaan. In het boek draait het om vijf verschillende versnellingen (de 5 A’s) die samen het acceleratormodel vormen: acceptatie, ambitie, authenticiteit, attentie en autonomie. Verder beschrijft Harmsen in elke versnelling een psychologische capaciteit die bijdraagt aan het beheersen van deze fase of versnelling.
De eerste versnelling is acceptatie; in het bijzonder acceptatie van veranderingen in je werkveld en acceptatie van de noodzaak om jezelf te blijven ontwikkelen en onderscheiden. Het bijhorend psychologisch kapitaal van deze versnelling is de hoop om nieuwe doelen te stellen en te behalen. Harmsen onderscheidt hier twee dimensies: ben je afwachtend of actief? En treedt je graag op de voorgrond of niet? Zo benoemt hij vier typen mensen, die elk op eigen wijze omgaan met hun personal branding:
- Slapers: mensen die afwachtend zijn voor wat betreft ‘opportunities’ op de arbeidsmarkt en daarmee zelf niet graag op de voorgrond treden.
- Serieuzen: zij die actief bezig zijn hun loopbaan vorm te geven, maar het wel moeilijk vinden om zichzelf te verkopen.
- Spelers: mensen die zich snel aan de omgeving weten aan te passen en zichzelf daarin goed weten te profileren. Deze mensen wachten voor wat betreft werk echter op de ‘opportunity’s’ die op hun pad komen (zij zijn dus niet zelf actief op zoek).
- Strategen: deze zelfsturende professional is actief bezig met het plannen van zijn carrière en het onderhouden van zijn netwerk.
Op grond van eigen waarnemingen heeft Harmsen ingeschat hoeveel mensen tot elke categorie behoren (zie figuur 1).
Figuur 1: Vier typen mensen, die elk op eigen wijze omgaan met personal branding
Het maken van keuzes
Nadat acceptatie is geweest volgt de versnelling ambitie; wat wil je bereiken? Het gaat hier om keuzes maken, zodat mensen je zullen herkennen aan je specialisme. Het psychologisch kapitaal dat hierbij centraal staat, is optimisme. Belangrijk hierbij is de vraag welk aandeel jij jezelf toedicht in het creëren van de wenselijke toekomst. Vervolgens is de derde versnelling authenticiteit, waar het er om gaat een overtuigend beeld van je persoonlijke en professionele capaciteiten te creëren. Het psychologisch kapitaal dat bij authenticiteit hoort, is in het bijzonder wijsheid; dit manifesteert zich door het opdoen van ervaringen en door daarop te reflecteren en daarvan te leren.
De vierde versnelling van het acceleratormodel is attentie. Hierbij gaat het er om onder de aandacht van je doelgroep te komen. Je moet jezelf als het ware ‘verkopen’ door het managen van eerste indrukken, je zelfpresentatie op internet en door in je directe omgeving op te vallen. Het psychologisch kapitaal dat bij deze versnelling hoort is zelfdoeltreffendheid, het komt er op neer om door middel van proactiviteit en zelfredzaamheid bij anderen onder de aandacht te komen. De laatste versnelling is autonomie, hetgeen in het teken staat van onafhankelijkheid en zelfsturing. Omdat het tijd en inspanning kost om aan je personal brand te werken, is het vereiste psychologisch kapitaal voor deze laatste versnelling ‘mentale veerkracht’.
De rode draad in het acceleratormodel van personal branding is het creëren van vertrouwen: in jezelf en bij anderen. Maar wel van binnen naar buiten. Harmsen stelt dat personal branding een mes is dat aan twee kanten snijdt: het biedt de kans om je professionele ambities op een authentieke manier uit te dragen en het versterkt daarmee ook het imago van de organisatie waarvoor je werkt.
Referentie(s)
Harmsen, C. (2011), Opmerkelijke ik; van leuk talent naar personal brand. Academic Service, Den Haag.