Rond of vierkant?
Enkele jaren geleden introduceerde Tesco in Engeland vierkante meloenen. Deze meloenen zijn niet genetisch gemodificeerd, maar worden gekweekt in vierkante houten boxen waarvan ze de vorm aannemen. Voordeel is dat er meer meloenen op een schap passen en dat er rechte stukken uit zijn te snijden. De vraag is echter welke vorm consumenten prefereren. Onderzoekers van de Harvard Medical School hebben namelijk in een experiment aangetoond dat mensen in het algemeen de voorkeur hebben voor ronde vormen.
Puntig oogt agressief
Rond of vierkant? Aan welke vorm geven consumenten de voorkeur? Onderzoekers van Harvard Medical School hebben aangetoond dat we in het algemeen een voorkeur hebben voor ronde vormen. In de introductie van hun artikel verwijzen ze naar onderzoeken die hebben aangetoond dat onze vormvoorkeur wordt beïnvloedt door factoren als symmetrie, prototypicaliteit, contrast, complexiteit en ‘vloeiende vormen’. De onderzoekers stellen dat mensen een afkeer hebben van scherpe contouren, omdat ze deze als bedreigend ervaren. Een klassieke, rondvormige Spaanse gitaar kan bijvoorbeeld op een hogere waardering rekenen dan een gitaar met puntige vormen. Onderzoek waarbij op foto’s van mensen hun schouders, ellebogen e.d. puntiger waren gemaakt, toont aan dat deze kenmerken geassocieerd worden met meer agressieve persoonlijkheidskenmerken.
Rond of vierkant: onderzoek
In het onderzoek van Bar en Neta zijn veertien mensen geconfronteerd met 140 paren van plaatjes van objecten (zoals een horloge). Het enige dat is gevarieerd, waren de rondingen van het object. Zo zijn deelnemers blootgesteld aan twee plaatjes van haast identieke banken; bij de één hadden de kussens en armleuningen een ronde vorm, bij de andere een vierkante vorm. Op 23 paren van plaatjes stonden letters afgebeeld; bijvoorbeeld een ‘A’ met afgeronde vormen en een ‘A’ met niet-afgeronde vormen. De deelnemers werden verzocht op hun gevoel aan te geven voor welk plaatje ze een voorkeur hadden; ze waren niets verteld over de vraag die aan het onderzoek ten grondslag lag.
De resultaten tonen aan mensen een duidelijke voorkeur voor ronde vormen hebben. De onderzoekers waarschuwen er wel voor dat de betekenis van een object zelf, het effect van vormvoorkeur kan onderdrukken. De meeste mensen hebben bijvoorbeeld een afkeer van slangen, ondanks het feit dat dit een rondvormig beest is. Een chocoladereep is daarentegen vierkant en kan daarmee bij veel mensen toch op een hoge waardering rekenen. Bar en Neta hadden in hun onderzoek met name plaatjes van objecten opgenomen waar mensen geen uitgesproken voor- of afkeur voor hebben (zoals banken, horloges en betekenisloze figuren).
Kritiek en consequenties
De kritiek die je op dit onderzoek kan uitoefenen, is dat er conclusies zijn getrokken op basis van een zeer kleine steekproef (14 personen); de resultaten zijn echter zo sterk dat een grotere steekproef hoogstwaarschijnlijk geen ander beeld te zien geeft. Daarnaast melden de onderzoekers niet of de deelnemers aan het onderzoek (overwegend) mannen of vrouwen waren.
De consequenties van dit onderzoek zijn verstrekkend. Enige tijd was er bijvoorbeeld bij auto’s een toename van scherp geknikt (‘edge’) design. Het is de vraag of deze vorm uiteindelijk meer consumenten zal aanspreken dan ‘curved’ design. Bij auto-interieurs schijnt al langer bekend te zijn dat ronde vormen op een hogere waardering kunnen rekenen dan rechthoekige. En wat de vierkante meloenen betreft, is het natuurlijk de vraag of er uiteindelijk meer van verkocht zullen worden dan de traditionele, rondvormige meloenen.
Referentie(s)
Bar, M., Neta, M. (2006), Humans prefer curved visual objects. Psychological Science, vol.17, no.8, p.645-648.