Wat houdt wetenschappelijk denken eigenlijk precies in? En waardoor worden wetenschappers aangespoord onderzoek te doen? In deze post neemt wetenschapsfilosoof Bas Haring je mee op een toegankelijke en ‘luchtige’ ontdekkingsreis. Wat is wetenschap nu precies? En wat voor nut heeft wetenschappelijk denken in je eigen beroepspraktijk?

Wat zijn handige tips en trucs voor het schrijven van vlotte, zakelijke teksten? Aan de hand van veelvoorkomende valkuilen geven we je richtlijnen voor een deugdelijke verslaglegging. De voorbeelden geven een beeld van hoe je beter wel, en beter niet kunt schrijven in je verslag, rapport of scriptie.

In een vakinhoudelijke tekst zoals een scriptie verwijs je gewoonlijk naar het werk van andere auteurs of onderzoekers. Hiermee laat je zien hoe jouw ideeën passen binnen de huidige kennis van het vakgebied. Voor de lezer van jouw tekst is het gewenst om deze bronnen (boeken, artikelen, onderzoeksrapporten, websites e.d.) gemakkelijk terug te kunnen vinden. Voor vakliteratuur bestaan er verschillende manieren om bronnen te vermelden.

Als je met een focusgroep een concepttest naar het effect van een advertentie wilt uitvoeren, kan je de deelnemers in verschillende vormen opstellen. Bijvoorbeeld in een carrévorm (hoekvorm) of een cirkelvorm. Maakt dat überhaupt iets uit, vraag je jezelf misschien af… Het gaat er toch om wat er op de schets staat? Onderzoek maakt duidelijk dat afhankelijk van de behoefte waar een advertentie op inspeelt, de zitopstelling er wel degelijk toe doet!

Bij kwalitatief onderzoek bestaat vaak het misverstand dat er geen analysetechnieken kunnen worden toegepast. Kwalitatief onderzoek kan niet op dezelfde manier geanalyseerd worden als kwantitatief onderzoek, maar er zijn wel degelijk analysemethoden voor ontwikkeld. Dit artikel gaat in op twee onderwerpen van resultatenverwerking van kwalitatief onderzoek.

Bij kwantitatief onderzoek meten we de waarden van één of meer variabelen. Een variabele is een eigenschap of kenmerk van een persoon (bijvoorbeeld: geslacht, oogkleur of lengte), een product (bijvoorbeeld: alcoholpercentage van bier) of een situatie (bijvoorbeeld: wel of geen achtergrondmuziek in een winkel). Van elk van deze variabelen kan je verschillende waarden vaststellen, vaak door deze te meten bij verschillende personen, producten en/ of situaties. Afhankelijk van het meetniveau mogen we bepaalde rekenkundige bewerkingen wel of niet uitvoeren.

In dit artikel worden twee begrippen beschreven die van belang zijn voor het uitvoeren van een onderzoek. Het gaat om de populatie van het onderzoek en de steekproef. Voor wat betreft steekproeven lichten we 10 methoden van steekproeftrekking toe (vijf probabilistische en vijf niet-probabilistische methoden) en zetten we uiteen hoe je een steekproefomvang kunt berekenen.

Bij elk wetenschappelijk verantwoord onderzoek moet de vraag worden beantwoord of het meetinstrument waarmee we gemeten hebben, betrouwbaar en valide is (dit zijn controles op resp. toevals- en systematische fouten). In bijgaand overzicht lichten we de begrippen betrouwbaarheid en validiteit toe en geven we een overzicht van checks die je hierop in onderzoek kunt toepassen.

Het interview is een van de meest voorkomende vormen van kwalitatief onderzoek. Het afnemen van een interview is echter geen gemakkelijke opgave. Als interviewer ben je bijvoorbeeld al snel geneigd de uitspraken van de geïnterviewde te interpreteren. In bijgaande handleiding is informatie opgenomen over verschillende interviewvormen en zijn praktische richtlijnen geformuleerd voor het afnemen van een interview.

In de wetenschap is een structuur ontwikkeld voor de verslaglegging van toegepast onderzoek. Deze structuur wordt in de meeste wetenschappelijke artikelen aangehouden en biedt tevens een goede basis voor referaten, scripties en proefschriften. Ook ‘consultancy firms’ kunnen deze opbouw gebruiken voor hun rapportages. In bijgaand document lichten we de vier hoofddelen van een wetenschappelijke verslaglegging toe.

Op zoek naar een goed boek over onderzoek voor het schrijven van je scriptie? Hier vind je een overzicht! Zoals het ‘Basisboek methoden & technieken; handleiding voor het opzetten en uitvoeren van kwantitatief onderzoek’ van Baarda & Bakker.